Lee Miller. Νεώτερα από το Δυτικό Μέτωπο (της Τέχνης).

κείμενο: aRTistokratissa

Πού είναι οι γυναίκες στην Τέχνη; Τις ξέρουμε κυρίως ως μοντέλα, ερωμένες και συντρόφους στο πλευρό κάποιου διάσημου( στην εποχή μας πια) καλλιτέχνη αλλά σπανίως ως δημιουργούς. Οι πιο ενημερωμένοι ίσως έχουμε ακούσει για τη ζωγράφο Αρτεμισία Τζεντιλέσκι (Artemisia Gentileschi) του χίλια εξακόσια κάτι ή τη Μαίρη Κασάτ (Mary Cassat) του δεκάτου ενάτου αιώνα, την τελευταία περισσότερο από το πορτραίτο που έφτιαξε ο Ντεγκά (Degas) για εκείνη και λιγότερο από το γεγογός ότι ως γυναίκα φοιτήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών δεν της επιτρεπόταν να σχεδιάζει από μοντέλα, εκ του φυσικού! Πόσοι γνωρίζουμε το έργο της γλύπτριας Καμίλ Κλοντέλ (Camille Claudel) ή πόσα πολλά περισσότερα η ίδια θα είχε κάνει, εαν δεν την επηρρέαζε η επαγγελματική ζήλια του συντρόφου της, που δεν ήταν άλλος από τον Ροντέν (Auguste Rodin);

Lee Miller.By George Hoyningen-Huene. 1932

Η αρχικά μοντέλο και μετέπειτα φωτογράφος Λί Μίλλερ (Lee Miller 1907-1977) είναι μία ακόμη τέτοια πρωτοπόρα περίπτωση. Εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς, ελεύθερο πνεύμα και ανεξάρτητη φύση (όπως όλοι οι άνθρωποι άλλωστε), πλήρωσε το αντίστοιχο τίμημα και μάλιστα από πολύ νωρίς. Υπέστη σεξουαλική κακοποίηση στην τρυφερή ηλικία των επτά ενώ ο πατέρας της - ερασιτέχνης και ενθουσιώδης φωτογράφος- την φωτογράφιζε μανιωδώς σε πόζες που σε διαφορετική εποχή θα προκαλούσαν την άμεση παρέμβαση της Κοινωνικής Πρόνοιας. Ξεκινά την καριέρα της ως εξώφυλλο στην αμερικανική Vogue αλλά με το ιστορικό της , δεν είναι να απορεί κανείς που επιλέγει να φύγει μακριά από τη Νέα Υόρκη, για σπουδές, στο Παρίσι.

Eileen Agar's Shadow, Brighton, 1937

Τα υπόλοιπα είναι λίγο πολύ γνωστά. Συνεργασία με την παρισινή Vogue, τόσο ως μοντέλο όσο και ως φωτογράφος μόδας. Μοντέλο, μούσα και ερωμένη του Man Ray. Από τα μέσα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '30 η επιρροή του κινήματος του Σουρεαλισμού στη μόδα είναι κάτι παραπάνω από αισθητή και η Μίλλερ συμβάλλει καθοριστικά σε αυτό. Το κοινό, εξοικειωμένο με την εικονογραφία του χάρη στις επιτυχημένες εκθέσεις των Σουρεαλιστών σε Λονδίνο, Παρίσι και Νέα Υόρκη, (ακριβώς η γεωγραφία της ζωής της Lee Miller), δεν έχει καμιά δυσκολία να τον αποδεχθεί σε βιτρίνες, φωτογραφίσεις κι επιδείξεις. Η αεικίνητη δημιουργός ανοίγει δικό της στούντιο στη Νέα Υόρκη αλλά εξακολουθεί να ζει, να δημιουργεί και να ερωτεύεται κάπου μεταξύ Καίρου και Παρισιού. Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος τη βρίσκει στο Λονδίνο, να εργάζεται για την αγγλική, αυτή τη φορά, Vogue.

Lee Miller in Adolf Hitler's bathtub, Munich, 1945. By David E. Scherman

Κι εδώ αρχίζει το πιο σημαντικό αλλά συνάμα και όχι τόσο γνωστό στους πολλούς, έργο της. Κάνει φωτορεπορτάζ από τα νοσοκομεία στα μετόπισθεν της Νορμανδίας και την Απελευθέρωση στο Παρίσι. Είναι εκεί, την πρώτη μέρα που οι Σύμμαχοι ανοίγουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης σε Νταχάου και Buchenwald (σοκάρει η αλήθεια και ο ωμός ρεαλισμός των λήψεων της), είναι εκεί απαθανατίζοντας τις σκληρές σκηνές της τιμωρίας των γυναικών που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή, είναι πάντα εκεί, τη σωστή στιγμή, σε όλα τα γεγονότα πρώτης γραμμής του καιρού της. Η φωτοδημοσιογραφία στα καλύτερα της.

A French woman is accused of collaborating with the Germans, Rennes, France, 1944

Στη Lee Miller "έφτασα" προσφάτως μέσω του ποστ μου "Στα βήματα της μόδας". Από τους πέντε φωτογράφους που παρουσίασα, οι φωτογραφίες της ήταν αυτές που με εντυπωσίασαν ιδιαίτερα και γι αυτό άρχισα να ψάχνω περισσότερο την περίπτωση της. Συμπτωματικά, αυτό τον καιρό, πραγματοποιείται στο Λονδίνο μεγάλη αναδρομική έκθεση της με τίτλο "A Woman's War", με έργα της από εκείνη την περίοδο. Τυχαίο; Δε νομίζω!

Αν βρεθείτε στο Imperial War Museums, στο Λονδίνο, μέχρι τις 24 Απριλίου του '16, μην τη χάσετε. Να πάτε και να μας φέρετε, εδώ, στο σαλόνι μας, φωτογραφίες και την εμπειρία της γνωριμίας σας με μιαν εκπληκτική κυρία. 

Αν σας άνοιξα την όρεξη για ακόμη περισσότερη Lee Miller, διαβάστε το εκπληκτικό αυτό σχετικό άρθρο στην Telegraph Lee Miller: the woman in Hitler’s bathtub