Η δική μου χώρα.

Πέρσυ, μου ζήτησαν να μιλήσω σε ένα σεμινάριο. Αυτά που περίπου είπα τότε, μου μοιάζουν κατάλληλα για τη σημερινή μέρα.

Η γελοιογραφία είναι  προσωπική υπόθεση.

Υποθέτω πώς είναι ή πώς θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα, κάθε φορά. Επανεφευρίσκω την πραγματικότητα, την ανασκευάζω και την ξαναδίνω πάλι πίσω. Γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις, όλα είναι ειδωμένα από μιαν άλλη μεριά, από μιαν άλλη οπτική γωνία. ΄Ολα με αφορούν, όλα με ενοχλούν και όλα θέλω να τα αλλάξω. Όλα είναι και “δική μου υπόθεση”.

Ποιός αποφασίζει τί είναι ενημέρωση; Ποιός αποφασίζει τί είναι γελοιογραφία; Αν η γελοιογραφία είναι τέχνη, τότε πόσο ο σκιτσογράφος είναι επάγγελμα; Αν η γελοιογραφία είναι εργαλείο ενημέρωσης, τότε σίγουρα δεν είναι τέχνη.

Αν χρησιμοποιείς την τέχνη επί σκοπώ, για να πεις το ό,τιδήποτε – ακόμη κι αν αυτό είναι η καλύτερη ιδέα του κόσμου – τότε είναι προπαγάνδα, είναι δημοσιογραφία, είναι κάτι άλλο.

Ένα σκίτσο μπορεί να τα κάνει και αυτά και η αλήθεια είναι ότι ο γελοιογράφος είναι και δημοσιογράφος. Αλλά… εκ του αποτελέσματος. Όχι εκ των προτέρων. Όχι εκ πεποιθήσεως.

Και τί έγινε, θα αναρωτηθεί κανείς, αν η γελοιογραφία δεν είναι και τόσο τέχνη; Αν είναι και ρεπορτάζ, με μια δόση χιούμορ; Γιατί τόση ένσταση κι επιμονή;

Για τα γεγονότα εκεί έξω, η ματιά μας πρέπει να είναι γυρισμένη εδώ μέσα. Προς τα έσω μας.

Οι σκιτσογράφοι δεν μιλάμε για γεγονότα. Με αφορμή τα γεγονότα, μιλάμε για ιδέες.

Σε ιδέες δίνουμε φόρμα, στο άυλο δίνουμε υπόσταση, με το σκίτσο μας.

Κάνουμε ορατό αυτό που δεν υπάρχει.

Η τέχνη είναι ένα μέρος, μια “χώρα” μέσα στην οποία όλες οι “βεβαιότητες” διαρκώς καταρρέουν κι όμως μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα που οι ίδιοι επιδιώκουμε, είμαστε όλοι ασφαλείς.

Σήμερα ζούμε σε μια χώρα που ό,τι θεωρούσαμε αυτονόητο ή δεδομένο, δεν υπάρχει πια.

Όμως, μιλώντας μεταφορικά, σε αυτή την “χώρα”- που τίποτα δεν είναι αυτονόητο ή δεδομένο-  οι σκιτσογράφοι και γενικότερα οι καλλιτέχνες ήρθαμε πρώτοι!

Ζούμε ήδη εκεί, από καιρό και σας λέμε  ένα πράγμα : “μη φοβάστε”!

Η φωτό είναι του Μανουέλ Μπιντερμανάς, από το βιβλίο "Λατρεμένο Παρίσι", εκδόσεις TaschenBoulevard, Saint-Germain, Μάιος 1968.